مسئولیت برگزارکنندگان کنسرت در مواقع اضطراری مثل حادثه پزشکی و حقوق خانواده مرحوم
فوت ناگهانی هنرمندانی چون امید جهان در حین اجرا یا در حاشیه فعالیتهای هنری، پرسشهای حقوقی مهمی را مطرح میکند: اگر حادثهای پزشکی یا ایمنی در کنسرت رخ دهد، مسئولیت آن با چه کسی است؟ آیا برگزارکننده موظف به تأمین امکانات اورژانسی است؟ و خانواده متوفی چه حقوقی در برابر برگزارکنندگان دارند؟
الزامات قانونی برای برگزاری کنسرت در ایران
بر اساس آییننامه صدور مجوز اجرای موسیقی صحنهای و مقررات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزارکنندگان موظفاند شرایط زیر را فراهم کنند:
اخذ مجوز رسمی از وزارت ارشاد برای برگزاری کنسرت.
انتخاب سالن دارای استانداردهای ایمنی (خروج اضطراری، ظرفیت متناسب، تجهیزات ایمنی).
پیشبینی امکانات پزشکی اولیه (تیم امداد، آمبولانس و تجهیزات احیای قلبی ریوی).
هماهنگی با نیروی انتظامی و مراجع امنیتی برای حفظ نظم.
در واقع، صدور مجوز تنها به محتوای هنری محدود نمیشود، بلکه به ایمنی شرکتکنندگان و هنرمندان نیز توجه دارد.
مسئولیت مدنی و کیفری برگزارکننده در حوادث
طبق قانون مسئولیت مدنی مصوب ۱۳۳۹:
اگر شخصی بر اثر تقصیر یا کوتاهی دیگری دچار خسارت جانی یا مالی شود، مسئول جبران خسارت خواهد بود.
بنابراین اگر برگزارکننده کنسرت امکانات اولیه پزشکی (مانند آمبولانس، پزشک یا تجهیزات کمکهای اولیه) را فراهم نکرده باشد و همین امر منجر به فوت یا آسیب شود:
مسئولیت مدنی: جبران خسارت به خانواده متوفی (هزینههای درمان، انتقال، خسارت معنوی و مالی).
مسئولیت کیفری: در صورت احراز تقصیر و قصور، امکان طرح دعوای کیفری تحت عنوان «بیاحتیاطی منجر به فوت» یا «ترک فعل قانونی» وجود دارد.

حقوق خانواده مرحوم در برابر برگزارکنندگان
خانواده هنرمندی مانند امید جهان میتوانند با استناد به قوانین ایران:
مطالبه دیه یا خسارت جانی: اگر فوت ناشی از کوتاهی برگزارکننده باشد.
هزینههای درمان و انتقال: مخارج اورژانس، بیمارستان و انتقال پیکر قابل مطالبه است.
خسارت معنوی: در موارد خاص، دادگاه میتواند خسارت معنوی ناشی از فوت عزیزان را نیز در نظر بگیرد.
نقش قراردادهای کنسرت در تعیین مسئولیتها
هر کنسرت رسمی در ایران با قرارداد میان هنرمند و برگزارکننده انجام میشود. این قرارداد باید شامل:
تعهدات مالی (دستمزد هنرمند).
تعهدات اجرایی (محل برگزاری، تاریخ و شرایط اجرا).
تعهدات ایمنی و پزشکی (تأمین اورژانس، بیمه حوادث، امکانات ایمنی سالن).
اگر در قرارداد ذکر شده باشد که برگزارکننده موظف به تأمین بیمه هنرمند و تیم اجرایی است، در صورت حادثه خانواده میتوانند از بیمه و برگزارکننده خسارت مطالبه کنند.
چالشها و مشکلات در دعاوی مربوط به حوادث کنسرت
اثبات رابطه مستقیم بین قصور برگزارکننده و حادثه: خانواده متوفی باید نشان دهند که فقدان امکانات پزشکی یا ایمنی باعث فوت شده است.
وجود یا نبود بیمه: اگر هنرمند یا کنسرت تحت پوشش بیمه نباشد، مشکلات حقوقی پیچیدهتر میشود.
تعارض در قرارداد: گاهی قراردادها شفاف نیستند و مسئولیتها بهروشنی ذکر نشدهاند.
موازی بودن مسئولیتها: ممکن است هم برگزارکننده و هم سالن یا حتی نهاد ناظر (ارشاد یا نیروی انتظامی) به نوعی مسئول شناخته شوند.
جمعبندی
در ایران، برگزارکنندگان کنسرت وظیفه قانونی دارند شرایط ایمنی و امکانات پزشکی کافی را برای هنرمندان و تماشاگران فراهم کنند. در صورت بروز حادثه، مسئولیت مدنی و حتی کیفری متوجه آنان خواهد بود. خانواده هنرمندی مانند امید جهان میتوانند از طریق مراجع قضایی خسارتهای مادی و معنوی خود را مطالبه کنند. به همین دلیل، تنظیم قراردادهای دقیق و شفاف با پیشبینی بیمه حوادث و امکانات اضطراری، برای جلوگیری از چنین مشکلاتی ضروری است.
سوالات متداول
۱. آیا برگزارکننده کنسرت موظف به تأمین آمبولانس و تیم پزشکی است؟
بله، طبق مقررات وزارت ارشاد و قانون مسئولیت مدنی، این موضوع الزام قانونی دارد.
۲. اگر هنرمند در حین اجرا دچار حادثه شود، مسئولیت با چه کسی است؟
در صورت اثبات قصور، مسئولیت با برگزارکننده و در برخی موارد سالن اجرا خواهد بود.
۳. آیا خانواده هنرمند میتوانند دیه یا خسارت مطالبه کنند؟
بله، در صورت اثبات تقصیر، دیه و خسارتهای مادی و معنوی قابل مطالبه است.
۴. اگر قرارداد کنسرت بیمه حوادث را پیشبینی کرده باشد چه میشود؟
خانواده متوفی میتوانند از محل بیمه خسارت خود را دریافت کنند.
۵. آیا مسئولیت کیفری هم برای برگزارکنندگان وجود دارد؟
بله، اگر قصور منجر به فوت یا آسیب جدی شود، امکان تعقیب کیفری وجود دارد.
۶. چه نهادی مسئول نظارت بر ایمنی کنسرتهاست؟
وزارت ارشاد، نیروی انتظامی و در مواردی سازمان آتشنشانی و اورژانس.