مقدمه: ایقاع، یکی از دو شالوده اعمال حقوقی
در علم حقوق، به‌ویژه در فقه اسلامی و حقوق مدنی ایران، تمامی اعمال حقوقی در دو دسته کلی قرار می‌گیرند: عقد و ایقاع. درحالی‌که عقد بر پایه توافق و اراده دو طرف بنا شده، ایقاع تنها با اراده‌ی یک طرف شکل می‌گیرد…
✅ 1. تعریف ایقاع در حقوق ایران
ایقاع عملی حقوقی است که تنها با تصمیم، اراده و انشاء یک شخص محقق می‌شود…
مطلب مرتبط : فهرست کاملترین انواع قراردادهای حقوقی رایج
🕌 2. تعریف فقهی ایقاع و مثال‌های آن
در فقه اسلامی، ایقاع به عنوان «عمل حقوقی یک‌طرفه» شناخته می‌شود…
⚖️ 3. نمونه‌های قانونی ایقاع در حقوق ایران
| نوع ایقاع | شرح عملکرد حقوقی |
|---|---|
| طلاق | زوج می‌تواند بدون نیاز به رضایت زوجه اقدام به طلاق کند |
| وصیت | فرد می‌تواند در مورد دارایی خود تصمیم یک‌جانبه بگیرد |
| ابراء | طلبکار، بدهکار را از دین بدون توافق او بری می‌کند |
| عزل وکیل | موکل بدون رضایت وکیل می‌تواند قرارداد وکالت را فسخ کند |
| فسخ قرارداد | اگر شرایط فسخ وجود داشته باشد، یک‌طرف می‌تواند قرارداد را منحل کند |
📚 4. مترادف‌ها و متضادهای ایقاع
| نوع | واژه‌ها |
|---|---|
| مترادف‌ها | تصمیم ارادی یک‌جانبه، اعلام اراده، رفتار انشائی فردی |
| متضادها | عقد، قرارداد، توافق دوجانبه، رضایت مشترک |
🌍 5. مقایسه تطبیقی ایقاع با حقوق دیگر کشورها
| کشور / نظام حقوقی | مفهوم ایقاع | نمونه‌ها و تفاوت‌ها |
|---|---|---|
| فرانسه | Acte unilatéral | طلاق، وصیت، فسخ |
| انگلستان / آمریکا | Unilateral act | Terminations |
| آلمان | Einseitiges Rechtsgeschäft | فسخ و وصیت |
| فقه اسلامی | کاربرد گسترده و عمیق | طلاق، رجوع، عزل |
🌐 6. معادل واژه «ایقاع» در زبان‌های مختلف
| زبان | معادل |
|---|---|
| انگلیسی | Unilateral act, Legal declaration |
| فرانسوی | Acte unilatéral |
| آلمانی | Einseitiges Rechtsgeschäft |
| عربی | الإیقاع، الفعل الإرادی الأحادی |
| ترکی | Tek taraflı işlem |
| اسپانیایی | Acto jurídico unilateral |
⚠️ 7. نکات تطبیقی و موارد خاص درباره ایقاع
- انگلستان و آمریکا: بیشتر سیستم‌ها بر پایه قراردادها شکل گرفته‌اند.
- آلمان: تفاوت بین قرارداد و ایقاع به‌طور ساختاری مشخص شده است.
- فقه اسلامی: ایقاع و عقد هر دو از نظر حقوقی معتبر و کاربردی هستند.
⚙️ 8. کاربردهای کلیدی ایقاع در نظام حقوقی ایران
| ایقاع | کاربرد مشخص |
|---|---|
| فسخ | انحلال یک‌طرفه قرارداد |
| طلاق | انحلال نکاح توسط مرد |
| ابراء | بخشیدن دین بدون توافق بدهکار |
✅ جمع‌بندی تحلیلی: ایقاع، پیوند اراده و الزام قانونی
ایقاع، برخلاف تصور عمومی، یکی از ارکان اصلی اعمال حقوقی است که در نظام حقوقی ایران آثار مهمی ایجاد می‌کند…
مطلب مرتبط : قیمت تنظیم لایحه حقوقی و کیفری
❓ پرسش‌های متداول درباره ایقاع
1. آیا ایقاع فقط یک‌طرفه است؟
بله، ایقاع تنها با اراده یک طرف محقق می‌شود.
2. آیا ایقاع در سایر کشورها هم وجود دارد؟
بله، اما در برخی کشورها کاربرد آن محدودتر است.
