چک زمانی برگشت می‌خورد که بانک به دلایل زیر نتواند وجه آن را پرداخت کند:

نبود موجودی کافی در حساب صادرکننده

مسدود بودن حساب بانکی

دستور قضایی مبنی بر عدم پرداخت

قلم‌خوردگی یا مشکلات شکلی در متن چک

در هر یک از این موارد، دارنده چک می‌تواند از مسیر حقوقی یا کیفری وارد عمل شود.

۱مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت
بانک موظف است پس از برگشت خوردن چک، گواهی عدم پرداخت صادر کند. این گواهی اولین و مهم‌ترین مدرک برای شکایت است.

۲ثبت شکایت در سامانه ثنا
با داشتن گواهی عدم پرداخت، باید دادخواست خود را در سامانه ثنا قوه قضاییه ثبت کنید.

۳تقدیم دادخواست در دادگاه حقوقی یا کیفری
در دادگاه حقوقی می‌توانید صرفاً مبلغ چک و خسارت تأخیر تأدیه را مطالبه کنید.
در دادگاه کیفری در صورتی که سوءنیت صادرکننده مثل صدور چک بدون موجودی محرز باشد، امکان شکایت کیفری وجود دارد.

۴برگزاری جلسه رسیدگی و صدور رأی
قاضی پس از بررسی مدارک، می‌تواند حکم به پرداخت وجه چک، توقیف اموال صادرکننده یا حتی مجازات کیفری صادر کند.

وصول از طریق اجرای ثبت اسناد
اگر چک در وجه حامل یا صیادی باشد، می‌توانید از طریق اداره ثبت اسناد رسمی برای توقیف اموال صادرکننده اقدام کنید.

شکایت حقوقی
طرح دعوی برای مطالبه وجه چک و دریافت خسارت تأخیر تأدیه.

شکایت کیفری
در صورتی که سوءنیت صادرکننده مثل صدور چک بدون موجودی یا چک سفید امضا ثابت شود.

اصل چک برگشتی

گواهی عدم پرداخت صادرشده توسط بانک

کارت ملی و شناسنامه دارنده چک

دادخواست تکمیل‌شده در سامانه ثنا

اینجانب دارنده چک شماره … به مبلغ … ریال عهده بانک … هستم که در تاریخ … به علت کسری موجودی برگشت خورده است. لذا با استناد به قوانین جاری، تقاضای مطالبه وجه چک و خسارت تأخیر تأدیه را دارم.

طبق قانون جدید چک:

صادرکننده چک برگشتی نمی‌تواند حساب بانکی جدید افتتاح کند.

امکان استفاده از دسته‌چک جدید برای او وجود ندارد.

دادگاه می‌تواند علاوه بر توقیف اموال، حکم به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال نیز صادر کند.

بررسی وضعیت مالی و اعتباری صادرکننده قبل از پذیرش چک

استفاده از چک صیادی برای ردیابی و استعلام سریع

تنظیم قراردادهای مکتوب و رسمی برای ضمانت پرداخت

چک برگشتی یکی از مشکلات پرچالش مالی است که می‌تواند تبعات حقوقی و کیفری سنگینی داشته باشد. در سال ۱۴۰۴، بهترین اقدام پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، ثبت دادخواست در سامانه ثنا و پیگیری از طریق دادگاه یا اداره ثبت اسناد است. همچنین، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص چک و اسناد تجاری می‌تواند روند وصول وجه را بسیار سریع‌تر و مطمئن‌تر کند.