سؤال ۱: اگر بازداشتشونده همسر یا وکیل نداشته باشد، آیا بازداشت قانونی است؟

پاسخ: خیر. حق داشتن وکیل و دسترسی به مشاوره حقوقی یکی از حقوق اساسی بازداشتشونده است. در صورت فقدان این حق، ممکن است بازداشت با نقص روند قانونی مواجه باشد.

سؤال ۲: آیا بازداشتی که بدون حکم قضایی صادر شده باشد، حتماً غیرقانونی است؟

پاسخ: غالباً بله، مگر اینکه قانون شرایط اضطراری ویژهای را پیشبینی کرده باشد. اگر بدون حکم قضایی یا مسبب قانونی انجام شود، آن بازداشت میتواند غیرقانونی تلقی شود.

سؤال ۳: بازداشتشونده چگونه میتواند جبران خسارت بخواهد؟

پاسخ: وی میتواند با طرح دعوی مدنی تحت عنوان مسئولیت مدنی یا براساس ماده ۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری، تقاضای جبران خسارت (مادی یا معنوی) کند. مشاوره با وکیل توصیه میشود.

سؤال ۴: اگر رسانهها قبل از صدور حکم نهایی افراد را مجرم بدانند، چه تبعاتی دارد؟

پاسخ: این امر میتواند حق آبرو و حیثیت فرد را آسیب بزند، اعتماد عمومی را کاهش دهد و حتی روند دادرسی را تحت تأثیر قرار دهد. رعایت اصل «برائت تا اثبات جرم» مهم است.

سؤال ۵: برای جلوگیری از بازداشت اشتباه، ضابطان چه ملاحظاتی باید داشته باشند؟

پاسخ: ضابطان باید ابتدا حکم قضایی یا مستندات قانونی لازم را کسب کنند، دلیل بازداشت را به فرد ابلاغ نمایند، ثبت و مستندسازی کنند و حق دفاع و وکیل را برای بازداشتشونده فراهم آورند.

سؤال ۶: اگر بازداشت اشتباه باشد، چه مسئولیتی برای مرجع قضایی ایجاد میشود؟

پاسخ: مرجع قضایی در صورتی که قرار یا حکم بازداشت با ایراد جدی قانونی صادر شده باشد، ممکن است در حوزه انتظامی یا حقوقی مورد پیگرد قرار گیرد و این امر میتواند به کاهش اعتبار دستگاه قضایی و افزایش شکاف اعتماد عمومی بینجامد.