مقدمه

بسیاری از مردم زمانی که به‌دنبال احقاق حق خود هستند، نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند. آیا برای شکایت باید وکیل گرفت؟ به کدام مرجع مراجعه کرد؟ هزینه شکایت چقدر است؟ و چقدر زمان می‌برد؟ اگر شما هم چنین سؤالاتی دارید، در جای درستی هستید. در این مقاله از سایت حقوقی حق‌باتو، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که برای ثبت شکایت از یک شخص یا نهاد، باید چه مراحلی را طی کنید، چه مدارکی نیاز است، و چگونه می‌توانید روند را هوشمندانه، سریع و قانونی پیش ببرید.

۱. شکایت چیست و چه زمانی از آن استفاده می‌کنیم؟

شکایت، یکی از ابزارهای قانونی برای پیگیری حق فردی یا عمومی است. شما می‌توانید از فرد، شرکت، سازمان یا حتی نهاد دولتی شکایت کنید؛ مشروط به اینکه دلیل قانونی داشته باشید.

• شکایت کیفری: (مثلاً سرقت، توهین، تهدید، ضرب و جرح)
• شکایت حقوقی: (مثل مطالبه وجه، مطالبه مهریه، الزام به تنظیم سند)
• شکایت اداری: (مثلاً از عملکرد اداره یا کارمند دولت)

۲. اولین قدم: تشخیص نوع شکایت

قبل از هر چیز باید بدانید شکایت شما از چه نوعی است:

۳. نوشتن شکوائیه یا دادخواست

شکوائیه: برای شکایت‌های کیفری نوشته می‌شود. بهتر است توسط وکیل نوشته شود اما خودتان هم می‌توانید بنویسید.

دادخواست: برای شکایت‌های حقوقی به کار می‌رود و باید در فرم مخصوص نوشته و به دفاتر خدمات قضایی تحویل داده شود.

مشخصات ضروری در متن شکوائیه یا دادخواست:

• نام و مشخصات شاکی و مشتکی‌عنه
• شرح دقیق ماجرا
• تاریخ و زمان وقوع حادثه
• دلایل، مدارک و مستندات

۴. مدارک لازم برای ثبت شکایت

• کارت ملی و شناسنامه
• سند یا مدرک مالکیت (در صورت وجود)
• فیش واریزی هزینه دادرسی (در برخی دعاوی حقوقی)
• مدارک اثبات‌کننده (مثل فیلم، صدا، شاهد، پیامک، رسید و…)

۵. مراحل ثبت شکایت

🔹 شکایت کیفری

• مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی
• تکمیل فرم شکوائیه
• ارسال به دادسرا
• ارجاع به بازپرس و آغاز تحقیقات
• ممکن است احضاریه صادر شود یا قرار بازداشت یا تامین صادر گردد

🔹 شکایت حقوقی

• مراجعه به دفتر خدمات قضایی
• تنظیم دادخواست حقوقی
• پرداخت هزینه دادرسی
• ارجاع به دادگاه حقوقی
• برگزاری جلسات دادگاه، دفاع، صدور رای

۶. آیا شکایت هزینه دارد؟

بله. هزینه‌های شکایت شامل موارد زیر است:

• هزینه دادرسی: درصدی از مبلغ خواسته (در شکایت‌های مالی)
• هزینه وکیل (در صورت استفاده)
• هزینه کارشناسی (در صورت نیاز)
• تمبر مالیاتی و هزینه‌های جانبی دیگر

برای محاسبه دقیق، می‌توانید از ماشین‌حساب حقوقی سایت حق‌باتو استفاده کنید که به‌زودی در دسترس قرار خواهد گرفت.

۷. دادگاه صالح چگونه مشخص می‌شود؟

دادگاه صالح معمولاً بر اساس محل اقامت خوانده (طرف مقابل شکایت) یا محل وقوع جرم تعیین می‌شود. مثلاً:

• اگر چک شما در تهران برگشت خورده، دادگاه صالح تهران است.
• اگر دعوا ملکی دارید، دادگاه محل وقوع ملک صالح است.

۸. مدت زمان رسیدگی به شکایت چقدر است؟

این مسئله بسته به نوع شکایت و مرجع رسیدگی متفاوت است:

• شکایت‌های کیفری: بین ۱ تا ۱۲ ماه
• دعاوی حقوقی ساده: ۳ تا ۹ ماه
• دعاوی پیچیده یا تجدیدنظر: بیش از یک سال

۹. آیا نیاز به وکیل داریم؟

خیر، قانوناً الزامی برای داشتن وکیل نیست، اما حضور وکیل می‌تواند:

• شانس موفقیت را افزایش دهد
• روند را تسریع کند
• از اشتباهات حقوقی جلوگیری کند